IP (Ingress Protection) Koruma Sınıfı Nedir?

IP koruma sınıfı Ingress Protection ifadesinin kısaltılmış halidir ve özellikle elektrik malzemelerinde sıklıkla karşımıza çıkan bir ifadedir. Çoğu zaman da bu terimin en anlama geldiğini bilmeden ürün seçimi yapıyoruz. Ancak IP koruma sınıfı elektrik malzemelerinde üzerinde titizlikle durulması gereken kavramlardan biridir. Çünkü IP, ürünün suya, neme, toza, partiküllere kısacası her türlü dış etkene ne oranda dayanıklı olduğunu gösterir.

Uluslararası standartlara göre ürünlerin IP düzeyleri belirlenir. Ürün seçimi yaparken IP seviyesine de göz atılması, ortama en uygun elektrik malzemelerinin tercih edilmesini sağlar. Özellikle prizler, kablolar, bağlantı elemanları ya da endüstriyel cihazlarda kullanılan elektrik malzemelerinde mutlaka yüksek IP derecesine sahip ürünlerin kullanılması önerilir. Genel olarak IP koruma sınıfının ne anlama geldiğini detaylarıyla sizlere aktarıyoruz, işte bilmeniz gerekenler…

IP Koruma Sınıfı Neyi İfade Eder?

Ürünlerin IP kodu iki farklı rakamdan oluşur. Bu iki rakam ayrı ayrı değerlendirilmelidir çünkü rakamların her birinin anlamı farklıdır. İlk rakam ürünlerin toza ve katı olan maddelere ya da partiküllere karşı ne oranda dayanıklı olduğunu gösterir. İlk rakamda sınıflandırma 0 ila 6 arasındadır. İkinci rakam ise ürünlerin suya olan dayanıklılığını ifade eder ve 0 ile 9 arasındadır.

Örneğin satın almak istediğiniz ürünün koruma sınıfının IP65 olduğunu varsayalım. Buradaki ilk rakam olan 6, ürünün toza ve partiküllere karşı en yüksek korumaya sahip olduğunu gösterir. Yanındaki 5 rakamı ise düşük basınçta suya dayanıklı bir ürün olduğunu gösteren ifadedir.

IP Derecelerinin Anlamı: Rakamlara Göre Koruma Seviyeleri

Elbette elektrik malzemeleri satın alırken IP derecesinin uygun olması önemlidir ve doğru ürün seçimi yapabilmek için hangi rakamın ne anlama geldiğini de bilmek gerekir. Rakamlara göre koruma seviyelerine dair bilmeniz gerekenleri şu şekilde özetleyebiliriz:

IP Koruma Sınıfındaki Birinci Rakam

İlk rakamın katı cisimlere ve toza karşı koruma oranını yansıttığını belirtmiştik. Rakamların anlamları şöyledir:

• 0: Hiçbir koruma yok.
• 1: 50 mm'den büyük katı cisimlere karşı koruma sunar.
• 2: 12,5 mm'den büyük cisimlere karşı koruma sunar.
• 3: 2,5 mm'den büyük cisimlere karşı koruma sunar.
• 4: 1 mm'den büyük cisimlere karşı koruma sunar.
• 5: Toza karşı sınırlı koruma sunar ve sadece cihazın tozdan kaynaklı çalışmasını engellemez.
• 6: Toza karşı tam koruma sunar ve tam sızdırmazlık özelliği sergiler.

IP Koruma Sınıfındaki İkinci Rakam

İkinci rakamın ise suya karşı ürünlerin ne oranda korumalı olduğunu gösterdiğini aktarmıştık.

• 0: Suya karşı korumasız üründür.
• 1: Dikey su damlalarına karşı koruma sunar.
• 2: 15° eğimli yüzeye düşen damlalara karşı koruma sunar.
• 3: Sprey şeklindeki suya karşı korumalıdır.
• 4: Her yönden sıçrayan suya karşı korumalıdır.
• 5: Düşük basınçlı suya karşı korumalıdır.
• 6: Yüksek basınçlı suya karşı korumalıdır.
• 7: Kısa süreli suya daldırmaya karşı korumalıdır.
• 8: Sürekli suya batırılmaya karşı korumalıdır.
• 9: Yüksek sıcaklık ve basınçta suya dayanıklıdır.

IP Dereceleri Nerelerde Kullanılır?

Ürünlerin ihtiyaca uygun olup olmadığının belirlenmesinde en önemli faktörlerden biri IP dereceleridir. Yaygın şekilde kullanılan IP koruma sınıflarına ve kullanım alanlarına şu örnekleri verebiliriz:

• IP20: Bu koruma sınıfına sahip olan ürünler dış ortamda kullanıma uygun değildir çünkü dış faktörlere dayanıklı olmazlar. Çoğunlukla kapalı alanlarda kullanılacak elektrik tesisat malzemeleri IP20 koruma sınıfına sahip olur.
• IP44: Sıçrama şeklindeki suya dayanıklı bir yapıya sahip olan ürünler IP44 koruma sınıfına sahip olur. Genellikle banyolarda, balkonlarda ya da teraslarda kullanılan elektrik malzemeleri bu koruma sınıfına sahip modeller arasından seçilir.
• IP65: Bahçe armatürleri, dış mekan projektörleri gibi ürün çeşitleri IP65 koruma sınıfına sahip olurlar. Bu ürünler toza ya da düşük basınca karşı dayanıklı olan malzemelerdir.
• IP67: Suya belirli bir oranda dayanıklı olan ürünlerdir. Geçici olarak suya batıp çıkabilen malzemelerin IP67 koruma sınıfına sahip olması yeterlidir.
• IP68: Sürekli su altında çalışabilen ekipmanların mutlaka IP68 ya da IP69 koruma sınıfına sahip olması gerekir.

IP Koruma Sınıfı Neden Bu Kadar Önemlidir?

Elektrik malzemelerinde ürünlerin kullanım ömrü ve aynı zamanda güvenli bir şekilde kullanılıp kullanılamayacağı koruma sınıfıyla yakından ilgilidir. İç mekanlarda kullanılan elektrik malzemelerinde toza karşı dayanıklılık daha fazla ön plandayken dış mekanda kullanılacak olan malzemelerde suya ve neme karşı dayanıklılık daha fazla önem taşır. Tercih edilen ürünün IP koruma sınıfının yeterli olmaması durumunda elektrik tesisatının sorunsuz şekilde kullanılması mümkün olmaz. Bununla birlikte elektrik enerjisinin güvenli bir şekilde kullanılması noktasında da çok ciddi problemler yaşanabilir. Dolayısıyla IP koruma sınıfı öncelikle can ve mal güvenliği ve sonrasında da elektrik tesisatının, cihazların güvenliği bakımından büyük bir önem taşır.

IP Koruma Sınıfı ile CE Belgesi Aynı Şey Midir?

Sıklıkla merak edilen unsurlardan biri de IP koruma sınıfı ile CE sertifikasının aynı anlama gelip gelmediğidir. Bu iki faktör aynı anlama gelmez. IP koruma sınıfının ne ifade ettiğini artık biliyorsunuz. CE sertifikası ise ürünün Avrupa Birliği standartlarına uygun şekilde üretildiğini gösteren bir belgedir. Özetlemek gerekirse bir ürün CE belgesine sahip olabilir ancak hem suya hem de toza karşı dayanıklı olmayabilir. Bu nedenle ürünlerin CE belgeli olması yani Avrupa standartlarını karşılaması o ürünün her ortamda güvenle kullanılabileceği anlamına gelmez. Tercih yaparken bu unsuru mutlaka göz önünde bulundurmalısınız.

Elektrik malzemeleri satın alırken elbette aramanız gereken özelliklerden biri CE belgesi olmasıdır. Çünkü CE belgesine sahip olan ürünler en azından belirli bir kalite düzeyine sahip olur ve kalite konusunda endişe etmeden ürün siparişi verebilirsiniz. Ancak mutlaka elektrik malzemelerini nerede kullanacağınızı dikkate alarak ürünlerin IP koruma sınıfı seviyelerine de göz atmalısınız.