Üye Girişi
Kontaktör, elektrik sistemlerinin güvenli ve sorunsuz bir şekilde çalışması için kullanılan anahtarlama elemanlarından biridir. Özellikle sanayi tesislerinde ve bazı ticari alanlarda kontaktör kullanımının son derece önemli olduğunu belirtmeliyiz. Elektrik devrelerinin uzaktan kontrol edilmesini sağlayan kontaktör çeşitleri yüksek güçlü sistemlerde sıklıkla kullanılan bir parçadır.
Elektromanyetik çalışma prensibine sahip olan kontaktör çeşitleri manuel bir müdahale gerekmeden çeşitli sistemlerin kontrol edilmesini sağlar. Motorlar, ısıtıcılar ya da aydınlatma sistemlerinde yaygın şekilde kullanılır ve uzaktan açma kapama işlemlerinin gerçekleşmesini sağlar. Çoğunlukla kontaktör ile röle birbirine karıştırılır. Bu iki eleman arasındaki farktan söz edeceğiz ancak öncesinde kontaktörün çalışma prensibine değinelim.
Elektrik devresini açıp kapamaya yarayan bu anahtarlama elemanının iç aksamında elektro mıknatıs bulunuyor. Bobin üzerinden geçen akım bu mıknatıs sayesinde manyetik bir alan oluşturduğu için kontörün hareketli olan kontakları çekiyor. Bu sistem sayesinde ana devre tamamlanıyor ve enerji kesildiğinde bobin bu etkisini kaybediyor. Yay mekanizması da kontakların eski hale gelmesini sağlıyor ve bu da devrenin kapanmasını beraberinde getiriyor.
Kontaktör ile röle hem yapısı hem de fonksiyonları bakımından birbirinden farklıdır. Öncelikle kontaktörlerin yüksek akımları anahtarlama bak amacı ile kullanıldığını belirtmeliyiz. Röle çeşitleri ise daha düşük akımlar ya da daha düşük sinyal seviyeleri için kullanılan ekipmanlardır. Bu 2 ekipmanın kullanıldığı alanlar farklıdır. Kontaktör çeşitleri motor, aydınlatma, ısıtıcı gibi alanlarda kontrolü sağlamak için tercih edilir. Röle çeşitleri ise otomasyon sistemlerinde sinyal kontrolü maksadıyla kullanılan ürünlerdir. Kontaktör çeşitlerinin çok daha dayanıklı bir kontak yapıya sahip olduğunu belirtmek gerekir. Bu özelliği sayesinde endüstriyel sahalarda röle yerine kontaktör çeşitleri daha sık tercih edilir.
Kontaktörler pek çok farklı alanda kullanılabilir ve en yaygın kullanıldığı alanlar elektrik motorlarıdır. Üç fazlı motorların devreye girmesi ve devreden çıkmasında da kontaktörler tercih edilir. Bu anahtarlama elemanının kullanıldığı yerler arasında aydınlatma kontrol panoları, otomasyon sistemleri, merkezi ısıtma ve soğutma sistemleri, kompresörler, pompalar gibi alanlar yer alır. Sanayi tesislerinin üretim makinelerinde de kontaktörlere sıklıkla yer verilir.
Kontaktör çeşitlerinde bulunan başlıca elemanları şu şekilde sıralayabiliriz:
Bobin (elektromıknatıs)
Kontaktörün açılıp kapanmasını sağlayan manyetik alanı oluşturan önemli bir parçadır.
Ana kontaklar
Ana kontak güç devresine bağlı olan sistemdir ve akımın geçtiği kontak, ana kontaktır.
Yardımcı kontaklar (NO-NC)
Yardımcı kontaklar kontrol devresinde kullanılır ve bağlı sistemlerin tetiklenmesinde rol üstlenir.
Yay mekanizması
Yay mekanizması enerjinin kesilmesi durumunda kontakların eski haline gelmesini sağlama görevini üstlenir.
Kasa
Kontaktörün iç aksamının dış faktörlere karşı korunmasını sağlar.
Kontaktör çeşitleri çok sayıda farklı marka tarafından üretiliyor ve tercih yaparken bazı unsurları göz önünde bulundurmak büyük bir önem taşıyor. Nelere dikkat edilmesi gerektiği konusunda sizlere bazı tüyolar aktarabiliriz.
Pek çok sistemde kontaktör ile termik röle çeşitleri birlikte kullanılır ve bunun nedeni de sistemlerin hem aşırı akımı hem de fazla ısınmaya karşı korunmasını sağlamaktır. Bu işlevin yerine getirilmesi için kullanılan temel malzemelerden biri de termik röleler oluyor. Termik röle ile kontaktör çeşitlerinin birlikte kullanılması durumunda aşırı akım halinde ya da aşırı ısınma halinde sistem otomatik olarak kesilir ve böylelikle motor korunmuş olur. Çoğunlukla termik rölenin kontaktörün alt kısmına bağlandığını ve bu yolla motora entegre edildiğini söyleyebiliriz. Özellikle sistemde motor sıklıkla devreye girip devreden çıkıyorsa motoru korumak için bu 2 önemli elemanın birlikte kullanılması tavsiye edilir.
Son dönemde akıllı kontaktör çeşitleri daha fazla üretilmeye ve kullanılmaya başlandı. Bu ürünlerin ön plana çıkan özelliği anahtarlama yapmakla birlikte sistem durumunu izleyebilmesi ve bu durumu kontrol merkezlerine veri olarak iletebilmesidir. Özellikle Endüstri 4.0 uygulamalarında akıllı kontaktör çeşitlerinin son derece yaygın bir şekilde kullanıldığını ve bu yolla üretim hattının verimliliğinin rahatlıkla izlenebileceğini söyleyebiliriz. Akıllı kontaktör ile otomasyon sistemleri daha rahat izlenebilir ve kontrol edilebilir.
Kontaktör fiyatları pek çok farklı unsurdan etkilenir ve bu unsurların başında gelen ürünün kutup sayısı, yardımcı kontak sayısı, akım kapasitesi ve kontrol gerilimi özellikleridir. IP koruma sınıfı da fiyatları bir hayli etkiler. Kontaktörde ek özelliklerin bulunması durumunda fiyatlar artabilir. Ancak en kaliteli kontaktör çeşitlerini en düşük fiyata satın almanın yolları da bulunuyor. Bunun için yapmanız gereken sadece online sipariş sitemizi ziyaret etmenizdir. Yüksek kalitede ve dayanıklı kontaktör çeşitlerini indirimli olarak satın alma fırsatı yıl boyunca devam ediyor.
