Üye Girişi
Termik röle çeşitleri elektrik motorlarının güvenli bir şekilde çalışması için özel olarak üretilen ve kullanılan bir ekipmandır. Bu ürünler endüstriyel alanlardan konutlara ve ticari yapılara kadar hemen her alanda kullanılan en temel elektrik malzemeleri arasında yer alır. Elektrik enerjisinin güvenli bir şekilde kullanılması için kullanılan malzemeler listesinde yer alan termik röle çeşitleri elektrikli cihazların motorlarını koruma altına alır. Aşırı akım söz konusu olduğunda elektrikli cihazların motorlarının yanmasını ya da zarar görmesini önleyen temel parçalardan biri termik rölelerdir.
En genel şekli ile termik röle, elektrik motorlarını aşırı akıma karşı koruma altına alan güvenlik ekipmanlarından biri olarak tanımlanabilir. Aşırı akımın yanı sıra yüksek düzeydeki akım dalgalanmalarına karşı da önemli oranda bir koruma sağlayan termik röle çeşitleri motor devresine seri bir şekilde bağlanan ekipmandır. Elektrik akımının yükselmesi durumunda bimetal plakalar genleşir ve anında devre açılır. Devrenin açılmasıyla birlikte cihazın motoru durdurulur.
Devre açılmasını sağlayan unsur ise plakaların ısıya duyarlı olmasıdır. Bununla birlikte herhangi bir nedene bağlı olarak motorun normalin üzerinde çalışmaya başlamasıyla birlikte termik rölenin devreye girerek sistemi kapattığını ve motorun zarar görmesini önlediğini söyleyebiliriz. Motorun aşırı elektrik akımı çektiğini algılayan bir sisteme sahip olan termik röle çeşitleri de vardır.
Termik röle çeşitlerinin çalışma prensibi her ne kadar karmaşık görünse de aslında basit bir mekanizmaya dayanır. Bu elektrik malzemelerinin 2 farklı metalden oluşan bimetal şeritlere sahip olduğunu belirtmeliyiz. Metallerin genleşme katsayıları birbirinden farklıdır ve bu nedenle 2 farklı metalden oluşan termik röleler elektrikli cihazların motoru aşırı akım kullandığında bir ısı üretir. Bu ısı termik röle aksamında bulunan şeritlerde farklı oranlarda genleşme sebebiyet verdiği için genleşme hareketi anında algılanır. Termik röle genleşme hareketini algıladığında devreye girer ve elektrik akımının hemen kesilmesini sağlar.
Termik röle çeşitlerinin en önemli işlevi motorların aşırı akıma karşı korunmasıdır. Ancak termik röle ne işe yarar sorusunun yanıtlarından biri de olası ısıl risklere karşı da önemli düzeyde bir koruma sağlıyor olmasıdır. Bir anlamda erken uyarı sistemi olarak da düşünülen termik röle çeşitlerinin sağladığı faydaları "aşırı akım ve aşırı yük koruması" olarak özetlemek de mümkündür.
Elektrikli motorların ev yaygın arıza nedeni aşırı akım ya da yüksek düzeyde akım dalgalanmalarıdır. Yüksek akımdan motorları korumanın pratik yöntemi ise sisteme kaliteli bir termik rölenin dahil edilmesidir. Bu yöntem sayesinde elektrikli cihazların en önemli parçası olan motorun korunması pratik bir şekilde sağlanabilir. Olası arızaları, hasarı ve yanma riskini minimum seviyeye çeken termik röle çeşitleri yangın riskini azaltıyor olmasıyla da ön plana çıkar. Çünkü yüksek akım aşırı ısınmaya neden olur ve aşırı ısınmada kıvılcıma, beraberinde de yangına sebebiyet verebilir. Termik rölelerin kontaktörler ile birlikte kullanılması ve bu sistemin otomasyona dahil edilmesi durumunda elektrikli cihazların en güvenli şekilde kullanılması da mümkün hale gelmiş olur.
Termik röle çeşitlerinin son derece yaygın bir kullanım alanına sahip olduğunu belirtmeliyiz. Öncelikle endüstriyel sahalarda ve sanayi tesislerindeki makinelerde bu önemli ekip bana mutlaka yer verilir. Bununla birlikte ticari sistemlerde de termik rölelerin kullanımına yer verilmesi büyük bir önem taşır. Asansör sistemlerinden yapıların iklimlendirme ve havalandırma sistemlerine, hidrofor sistemlerinden tarım sahalarında kullanılan makinelere ve sistemlere kadar pek çok alanda termik röle çeşitleri yaygın bir şekilde kullanılır. Kısacası termik röleler elektrikli sistemlerin en önemli koruyucusudur diyebiliriz.
Çoğunlukla termik röle ile manyetik röle birbirine karıştırılır. Termik rölenin aşırı akım durumunu tespit etmesi için bir ısınmanın meydana gelmesi gerekir. Genleşme ile birlikte aşırı akımı tespit eden termik röleler bir anlamda gecikmeli tepki verir diyebiliriz. Termik rölenin devreye girebilmesi için motorun belirli bir süre yüksek akım kullanması gerekir.
Manyetik röle ise yüksek akım artışında anlık bir şekilde devreye girerek akımı keser. Kısa devre durumunda devreyi durduran manyetik röleler çok daha farklı bir çalışma prensibine sahiptir. Bu ekipmanlar elektromıknatıs sistemine sahiptir ve kısa devre korumasına ihtiyaç duyulan her sistemde kullanılabilir. Termik röleler ise genellikle sürekli olarak çalışan motor sistemine sahip olan cihazlar ve otomasyon sistemlerinde kullanılan ekipmanlardır. Bu arada termik röle ile manyetik rölenin sistemde birlikte kullanılması da mümkündür ve bu yöntem en üst düzey koruma elde etmek istendiğinde rahatlıkla tercih edilebilir.
Termik röle seçimi yaparken üzerinde titizlikle durulması gereken en önemli unsur sistem ile tamamen uyumlu bir ürün modelinin kullanılmasıdır. Bunu sağlamak için de motorun nominal akım değeri göz önünde bulundurulmalı ve bu akım değerine uygun bir termik röle tercihi yapılmalıdır. Termik röle aralığının motorun nominal akım değerine uygun aralıkta olması büyük bir önem taşır. Aksi halde termik röle çeşitlerinin işlevini yerine getirmesi mümkün olmayacaktır.
Termik rölelerin çalışma voltajının ve frekansının da dikkate alınması gerektiğini unutmamalısınız. Elbette cihazın hangi sıcaklık ortamında çalışacağı dikkate alınması gereken unsurlar listesinde yer alıyor. Bazı cihazlar çok sıcak ortamlarda çalışırken bazıları da çok soğuk ortamlarda çalışıyor olabilir. Termik rölenin kullanılacağı ortama uygun özelliklere sahip olması mutlaka dikkate alınmalıdır.
Ürünlerin reset tipi dikkat edilmesi gereken bir diğer unsurdur. Termik röleler otomatik resetli olabildiği gibi manuel resetli olarak da üretilebilir. Hangi sistemde kullanılacağı dikkate alınarak reset tipi tercihinin yapılması en doğru olanıdır.
