Üye Girişi
Elektrik sistemlerinde güvenliği sağlamak ve enerjinin güvenli şekilde kullanılması amacıyla pek çok ekipman kullanılır. Bunlardan biri de topraklı priz modelleridir. Elektrik akımını cihazlara iletmekle birlikte olası elektrik kaçağı durumunda akımı toprağa yönlendiren topraklı priz çeşitleri, mutlaka her yapıda bulunması gereken elektrik malzemelerinden biridir. Artık yeni inşa edilen yapılarda kullanımına mutlaka yer verilen bu priz çeşitleri, olası elektrik kaçağı durumunda elektrik çarpması riskini de düşürür.
Topraklı priz modellerinin çalışma prensibini öğrenmek için öncelikle yapısı hakkında bilgi sahibi olunması gerekir. Elektrik devreleri faz, nötr ve toprak hatlarından oluşur. Faz hattı cihazın çalışabilmesi için gerekli olan akımı sağlarken nötr hattı da devrenin tamamlanmasını sağlar. Toprak hattı sadece kaçak akım durumunda akımı toprağa yönlendirir. Topraklı priz çeşitlerinin yan kısımlarında ise klipsler bulunur. Bu klips aparatlar fişteki topraklama pimiyle temas halinde olur. Bu sayede kaçak akım durumunda akımın doğrudan toprağa iletimi de mümkün hale gelir ve istenmeyen durumların önüne geçilebilir. İşte bu çalışma prensibi ve yapı sayesinde kaçak akım durumunda kullanıcılar akımdan etkilenmezler.
Bilindiği gibi elektrik enerjisinin güvenli biçimde kullanılması için her türlü tedbirin mutlaka alınması gerekir. Eğer tedbir alınmazsa hayati riskler doğabilir. Güvenlik tedbirleri arasında en önemli olanlardan biri de topraklama sistemidir. Cihazlarda biriken statik elektriğin de tıpkı kaçak elektrik gibi toprağa iletilmesini sağlayan bu sistem üzerinde titizlikle durulması gereken güvenlik tedbirlerinden biridir.
Metal kasalı elektrikli cihazlar söz konusu olduğunda topraklama sistemi önemini daha da arttırır. Bulaşık makinesi, çamaşır makinesi gibi eşyalarda topraklama olmadığında kaçak akımdan kaynaklı hayati riskler doğar. Bunu önlemek için mutlaka topraklı priz kullanımı tercih edilmelidir. Böylelikle kaçak akım halinde cihazlarla temas edilmesi durumunda doğabilecek elektrik çarpmalarının önlenmesi mümkün olabilir.
Bu iki priz arasındaki farkların başında koruma hattı gelir. Topraklı prizlerde koruma hattı olurken topraksız prizlerde bu hat olmaz. Topraksız prizlerde sadece faz ve nötr hat vardır. Kaçak akım halinde de topraksız priz akımı toprağa yönlendiremez ve haliyle elektrik çarpması riski olur. Çünkü özellikle metal gövdeli, kasalı cihazlarda kaçak akım halinde bu akım cihaza geçebilir.
Topraklı prizlerde topraklama hattı da olduğundan kaçak akım halinde cihaz metal kasalı olsa dahi akımın toprağa iletilmesi sağlanır. Bununla birlikte topraklı priz modellerinin fiş yapısının da bir miktar farklı olduğunu belirtmeliyiz. Bu prizlerin yan kısımlarında metal pimler yer alır. Pimler prizdeki topraklama bağlantısına temas ederler.
Elbette en önemli avantaj hayati riski ortadan kaldırıyor olmasıdır. Kaçak akımın insan vücuduna geçmesini önlüyor olması, "neden topraklı priz kullanılmalı" sorusunun yanıtı için yeterli bir nedendir. Can ve mal güvenliği açısından mutlaka evlerde ve işyerlerinde topraklı priz çeşitlerinin kullanımına yer verilmelidir. Can güvenliği ile birlikte cihazların daha sağlıklı çalışması açısından da topraklı priz kullanımı önem taşır. Bu sistemin olması halinde elektronik devreler daha kararlı çalışır ve haliyle cihaz ömrü de uzar. Voltaj dalgalanmalarının etkilerinin azaltılıyor olması da topraklı prizlerin sağladığı faydalar arasında yer alır. Özellikle hassas yapıda olan cihazların korunması için topraklı prizlerin kullanılmasının önemli olduğunu belirtmeliyiz.
Yaşam ve çalışma alanlarında topraklı priz çeşitleri kullanılır. Evlerde çamaşır makinesi, su ısıtıcısı gibi yüksek güç gerektiren tüm cihazlar için mutlaka topraklı priz kullanımı önerilir. Elektrikli soba çeşitleri, bulaşık makineleri ya da ütü gibi cihazlar için de tercihinizi mutlaka topraklı priz yönünde yapmalısınız. Çalışma alanlarında da tüm elektronik ve elektrikli cihazlar için topraklı priz kullanımının tavsiye edildiğini belirtelim. Özellikle endüstriyel alanlarda bu prizler ile birlikte kaçak akım rölesi kullanımı gibi ek tedbirlerin alınmasına da ihtiyaç vardır.
Öncelikle topraklı priz montajının mutlaka bu alanda bilgi ve deneyim sahibi kişiler tarafından yapılması gerekir. Prizin hem doğru şekilde çalışması hem de görevini yerine getirebilmesi için bağlantıların hatasız ve eksiksiz bir biçimde yapılması son derece önemlidir. Aynı zamanda toprak hattının binadaki elektrik panosunda yer alan topraklama noktasına bağlanması da önem taşıyan detaylardan biridir. Bu konuda yapılan en yaygın hata toprak hattın nötr hatta bağlanmasıdır. Bu bağlantı şeklinin doğru olmadığını ve riskler doğurduğunu belirtmek isteriz. Kablo bağlantılarında mutlaka renk kodlarına dikkat edilmelidir. Aynı zamanda bağlantı uçlarının gevşek olmaması gerektiğini de bilmelisiniz.
Maalesef topraklama sisteminin önemi oldukça geç anlaşıldı ve bu nedenle eski binalarda bu sistem yani topraklama hattı bulunmayabiliyor. Elbette söz konusu durum, insan hayatı açısından da risk taşıyor. Bu nedenle topraklama sisteminin olmadığı evlerde elektrik tesisatının mutlaka yenilenmesi tavsiye edilir. Bu binalarda topraklama sisteminin olmaması nedeniyle topraklı priz kullanımının bir faydası olmayacaktır.
Her elektrikli bileşende olduğu gibi prizler de zamanla yıpranabilir, hasar oluşabilir ya da bağlantı noktalarında zaman içerisinde gevşemeler olabilir. Bu nedenle topraklı prizlerin periyodik olarak bakımdan geçmesi gerekir. Bu bakım sırasında bağlantı noktaları incelenmeli, gevşemeler varsa düzeltilmesi ve oksitlenme gibi sıkıntılar varsa giderilmelidir. Eğer prizden yanık kokusu geliyorsa ya da prizde ciddi bir renk değişimi olmuşsa mutlaka yenilenmelidir. Son olarak topraklı prizlerde ısınma tespit edildiğinde de yenilenmesinin gerektiğini hatırlatalım. Yüksek kaliteli, uzun kullanım ömrü sunan ve güvenilir markalar tarafından üretilmiş olan topraklı priz çeşitlerini online sipariş sitemizden en uygun fiyatla temin edebilirsiniz.
