Üye Girişi
Yangınla karşı kurulan güvenlik sistemlerinin en önemli bileşenlerinden biri yangın dedektörleridir. Ortamda duman, ısı veya alev gibi çeşitli belirtiler ortaya çıktığında bu belirtileri anında algılayan yangın dedektörleri erken uyarı sistemini devreye sokar. Yangın henüz büyümeden mekanda yangın çıktığına dair bilgi tüm yapıda anlaşılır ve böylelikle hem can hem de mal kaybının önüne geçilmesi mümkün olur.
Günümüzde endüstriyel tesisler başta olmak üzere otellerden hastanelere ve kamu binalarına kadar tüm yaşam ve çalışma alanlarında mutlaka yangın dedektörünün bulunması gerekir. Bu sistemler yangını tespit etmekle birlikte otomatik olarak alarm sisteminin devreye girmesini de sağlar. Böylelikle insanların hızlı bir şekilde mekanı boşaltması mümkün hale gelir. En çok merak edilen konulardan biri yangın dedektörünün nasıl çalıştığıdır. Sizlere çalışma prensibinden söz etmeden önce yangın dedektörünün temel görevlerinden söz edelim.
Mekanda yangın çıktığına dair çeşitli işaretleri anında algılayarak bu sinyalleri ilgili elektronik cihazı aktaran mekanizma yangın dedektörü olarak adlandırılır. Dedektörler dumanı, yükselen ısıyı ya da alevleri algılayabilir. Yangın dedektörü tarafından belirtiler algılandığında hemen uyarı sistemi devreye sokulur. Kullanıcılar yangın tehlikesine karşı uyarılır. Yangının erken dönemde algılanması ise can ve mal kaybı riskini minimum seviyeye çeker. Genel olarak yangın dedektörlerinin temel görevi erkenden sinyal sisteminin devreye girmesini sağlamaktır.
Günümüzde yangın dedektörleri pek çok farklı marka tarafından üretiliyor ve hangi unsurları algıladığı da hangi markanın yangın dedektörü modelinin kullanıldığına bağlı olarak değişiyor. Bu cihazlar fiziksel ya da kimyasal değişikliğe tespit edebilme özelliğine sahiptir. Bazı yangın dedektörleri dumanı algılarken bazıları ısıyı algılayarak sinyal sisteminin devreye girmesini sağlar. Havadaki partikül yoğunluğunun arttığını algılayan ya da alevleri algılayan dedektör çeşitleri de vardır. Alev dedektörleri genellikle yangın esnasında yayılan elektromanyetik ışımayı algılayarak siyasi sisteminin devreye girmesini sağlar. Isı dedektörleri ise ortamdaki sıcaklığı algılar.
Görüldüğü gibi dedektör çeşitlerinin çalışma prensipleri genel olarak benzerlik gösterse de algıladıkları unsur farklı olabilir. Son yıllarda optik duman dedektörleri daha fazla ön plana çıkıyor. Bu ürünler bir ışık kaynağı ya da sensör içeriyor ve normal koşullardın üzerinde bir koşul meydana geldiğinde çalışıyor.
Isı Dedektörlerinin Çalışma Prensibi
Isı dedektörü çeşitleri, ortamdaki sıcaklığın normal seviyenin üzerine çıkması durumunda bu ani ısı artışını algılayarak çalışıyor. Isı dedektörleri genel olarak kendi içerisinde 2 farklı gruba ayrılıyor. Bunların ilki sabit sıcaklık dedektörleri ve diğeri de sıcaklık artış hızı dedektörleri olarak adlandırılıyor. Sabit sıcaklık dedektörleri belirlenen sıcaklık değerine ulaşıldığında alarm sistemini devreye sokan modellerdir. Sıcaklık artış hızı dedektörleri ise ortamdaki sıcaklığın ani bir şekilde yükselmesi durumunda alarm sistemini devreye sokar. Her 2 dedektör çeşidi de yaygın bir şekilde kullanılır.
Alev Dedektörleri ve Kullanım Alanları
Alev dedektörleri, yangın meydana geldiğinde oluşan ışınımı algılama özelliğine sahiptir. Alev dedektörleri çok daha gelişmiş bir sisteme sahip olur. Çoğunlukla ultraviyole (UV), kızılötesi (IR) veya bu iki teknolojinin birleşimiyle çalışan tiplerde üretilirler. Alevlerin yaydığı ultraviyole ışınlarını ya da kızıl ötesi dalga boyutundaki ışımayı tespit ederek alarm sistemini çalıştıran alev dedektörleri de tüm dünya genelinde yaygın şekilde kullanılan dedektör çeşitleri arasındadır.
Adresli ve Konvansiyonel Dedektör Sistemleri
Yangın dedektörleri sistem bazında da ikiye ayrılır. Bunlar; konvansiyonel ve adresli sistemler olarak tanımlanır. Konvansiyonel sistemlerde belirli bir bölgeye ait dedektörler tek bir hat üzerinde bağlanır ve yangın sinyallerinin gelmesi durumunda hangi bölgeden sinyal alındığını da gösterir. Adresli sistemler daha büyük, karmaşık yapılarda kullanılan modellerdir. Adres olarak sinyal gelen bölgeyi gösterir ve bu sayede derhal yangının çıktığı alana ulaşılmasını, müdahale edilmesini sağlar.
Yangın dedektörlerinin kurulumu profesyonel ekipler tarafından yapılmalıdır. Öncelikle doğru yerde konumlandırılması son derece önemli olan yangın dedektörlerinin hatasız bir şekilde monte edilmesi de büyük önem taşır. Hava akışı ya da tavan yüksekliği gibi pek çok unsurun göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtelim. Aynı zamanda ortamın kullanım amacı mutlaka dikkate alınmalıdır. Örneğin yoğun buhar olan mekanlarda yangın dedektörü kullanımı yangın olmadığı halde alarm sisteminin devreye girmesine yol açabilir. Bu nedenle ortamdaki koşullar ve ortamın kullanım amacı da göz önünde bulundurularak en doğru yer belirlenmeli ve montaj işleme hatasız bir şekilde gerçekleştirilmelidir.
Bununla birlikte doğru dedektör çeşidinin tercih edilmesi de önem taşır. Örneğin mutfak alanlarında ısı dedektörünün kullanılması çok doğru bir tercih olmaz çünkü endüstriyel mutfaklarda yoğun çalışma saatlerinde ani ısı artışları olabilir. Dolayısıyla hangi mekanda hangi yangın dedektörü türünün tercih edileceğinin de titizlikle belirlenmesi gerektiğini unutmayın.
Yangın dedektörlerinin sorunsuz bir şekilde çalışması için rutin periyodik bakımlarının ihmal edilmemesi gerekir. Öncelikle bu cihazlarda zamanla toz ve kir birikebiliyor. Bu da sensör sistemlerinin hassasiyetinin azalmasına yol açıyor. Dolayısıyla düzenli olarak temizlik ve bakım yapıldığında özellikle sensör aparatlarının yüksek hassasiyet özelliğinin korunması mümkün olur. Hangi yangın dedektörlerinin kullanıldığına bağlı olarak bakım periyodu süresi değişebilir. Ancak genellikle aylık ya da 3 aylık olarak kontrol ve bakımların yapılması gerektiğini belirtelim.
Gelişmiş yangın dedektörlerinin de özel test sistemleri de bulunuyor. Bu sistemler üzerinden dedektörün çalışıp çalışmadığı kolaylıkla tespit edilebiliyor. Uzman teknisyenler tarafından yapılması gereken rutin bakım ve kontroller için markanın teknik servis ağı ile iletişime geçebilirsiniz. Temizliği ve bakımı ihmal edilen yangın dedektörlerinin zamanında çalışması mümkün olmayabilir ve bu da cihazların tüm işlevini kaybetmesi anlamına gelir.
